بررسی ساز وکار دگرریختی و ریزساخت‌های مربوط به آن در سنگ‌های میلونیتی بازیک شمال باختر ارومیه

در شمال خاور سرو مجموعه‌های گسترده‌ای از گرانیتویید و گابروهای میلونیتی وجود دارد که در مطالعات پیشین (حقی‌پور و آقانباتی، 1367) از آنها به عنوان گنایس و دگرگونه‌های پرکامبرین یاد شده است. در واقع این سنگ‌ها توده‌های آذرین اسیدی و بازیکی هستند که در اثر فعالیت نیروهای برشی منطقه تحت تأثیر دگرریختی و دگرگونی دینامیک قرار گرفته‌اند (محمدیها، 1379 و محمدی ترک آباد، 1380). سنگ‌های میلونیتی بازیک منطقه که در این نوشتار به آن پرداخته شده است، از لحاظ کانی‌شناسی ساده بوده و به طور عمده از پلاژیوکلاز، هورنبلند، اکتینولیت، کلریت، اپیدوت و به ندرت بقایایی از پیروکسن‌های اولیه تشکیل شده‌اند که اغلب توسط آمفیبول جایگزین گردیده‌اند. بلورهای فلدسپات‌ در بیشتر مقاطع به اپیدوت، پلاژیوکلازهای ثانویه (دارای سدیم بیشتر) و تا حدودی سریسیت تبدیل شده‌اند. در این منطقه مجموعه‌های گابرو که به صورت کلاست و به شکل عدسی از دگرشکلی ناشی از نیروهای دینامیکی در پهنه‌‌های برشی در امان مانده‌اند نیز دیده می‌شوند. سازوکار‌های دگرریختی مانند جریان کاتاکلاستیک، شکستگی‌های ریز، جا دررفتگی خزشی (Dislocation creep)، بازیـافت (Recovery)، تبلورمجدد، خزش انتشاری (Diffusion creep)، لغزش مرزدانه‌ها (Grain boundary sliding) و انحلال فشارشی در اثر نیروهای برشی بر سنگ‌های منطقه اعمال شده که در نتیجه آن بافت و ساخت‌هایی مانند برگوارگی، خطوارگی، خاموشی موجی، پورفیروکلاست‌هایی با ساخت هسته ـ پوش (Core-Mantle Structure)، شکستگی‌های ریز هم‌سو و ناهم‌سو با برش، ماکل‌های مکانیکی، میکاهای ماهی شکل، ساخت‌های تفریق یافته نواری و کینک شدگی برگوارگی‌ها در این سنگ‌ها ایجاد شده است. شواهد گویای آن است که این سنگ‌ها در یک پهنه برشی تغییر شکل دینامیک یافته‌اند.